Phần Tụng Niệm

31 Tháng Bảy 20161:16 CH(Xem: 2280)
Phần Tụng Niệm

KINH KIM CƯƠNG BÁT NHÃ BA LA MẬT 
Hòa Thượng Thích Trí Quang Dịch Giải

 Phần tụng niệm 


Kính lạy đức Thích ca mâu ni thế tôn, cùng hết thảy Phật bảo. 
Kính lạy kinh Kim cương bát nhã ba la mật, cùng hết thảy Pháp bảo. 
Kính lạy tôn giả Thiện hiện, cùng hết thảy Tăng bảo.

Kinh Kim Cương Bát Nhã Ba La Mật 
(1) 
(1-8) Tôi nghe như vầy : 
Một thời Thế tôn 
ở nước Xá vệ, 
trong khu lâm viên 
Chiến thắng Thiện thí, 
cùng với một ngàn 
hai trăm năm chục 
vị đại tỷ kheo. 
(2) 
(9-22) Vào lúc bấy giờ 
gần đến giờ ăn, 
nên đức Thế tôn 
sửa y, cầm bát, 
đi vào khất thực 
trong thành Xá vệ. 
Tuần tự khất thực 
trong thành này rồi, 
Ngài về chỗ ở 
ăn uống xong xuôi, 
thu dọn y bát, 
rửa sạch hai chân 
và trải đồ lót 
lót chỗ mà ngồi. 
(3) 
(23-48) Lúc ấy Thiện hiện, 
một vị trưởng lão, 
cũng có ở trong 
các đại tỷ kheo. 
Từ chỗ mình ngồi, 
trưởng lão đứng dậy, 
vắt một vạt y, 
để trần vai phải, 
đầu gối bên phải 
quì xuống chấm đất, 
hai tay chắp lại 
cung kính mà thưa : 
kính bạch Thế tôn, 
Ngài thật hiếm có ; 
Ngài khéo nâng đỡ 
cho các Bồ tát, 
lại khéo giao phó 
cho các Bồ tát. 
Kính bạch Thế tôn, 
thiện nam thiện nữ 
đã phát tâm nguyện 
vô thượng bồ đề, 
thì phải làm sao 
để ở tâm ấy ? 
Và phải làm sao 
để sửa tâm mình ? 
(4) 
(49-70) Đức Thế tôn dạy : 
tốt lắm Thiện hiện ; 
thật đúng như lời 
trưởng lão đã nói, 
Như lai rất khéo 
nâng đỡ Bồ tát, 
Như lai rất khéo 
giao phó Bồ tát. 
Do vậy, trưởng lão, 
hãy nghe cho kỹ, 
Như lai sẽ nói 
cho các vị biết 
thiện nam thiện nữ 
phát tâm bồ đề 
thì bằng cách nào 
trú ở tâm ấy, 
và bằng cách nào 
sửa chữa tâm mình. 
Trưởng lão thưa rằng, 
dạ, bạch Thế tôn, 
chúng con ước muốn 
được nghe Ngài dạy. 
(5) 
(71-102) Trưởng lão Thiện hiện 
Bồ tát thì phải 
sửa chữa tâm mình 
bằng tuệ giác này : 
Bao nhiêu chúng sinh 
hoặc sinh bằng trứng, 
hoặc sinh bằng thai, 
sinh bằng ẩm thấp, 
sinh bằng biến hóa, 
hoặc có hình sắc 
hoặc không hình sắc, 
hoặc có tư tưởng, 
hoặc không tư tưởng, 
có không tư tưởng, 
ta làm hết thảy 
đều được nhập vào 
niết bàn hoàn toàn 
mà giải thoát cả. 
Làm cho vô lượng 
vô số chúng sinh 
niết bàn như vậy, 
mà thật không thấy 
có chúng sinh nào 
được niết bàn cả. 
Tại sao như vậy ? 
trưởng lão Thiện hiện, 
vì nếu Bồ tát 
mà vẫn còn có 
ý tưởng ngã, nhân, 
chúng sinh, thọ giả 
thì Bồ tát ấy 
không phải Bồ tát. 
(6) 
(103-144) Trưởng lão Thiện hiện 
đối với các pháp, 
Bồ tát không nên 
trú ở đâu cả 
mà làm bố thí : 
không ở nơi sắc 
mà làm bố thí, 
không ở nơi thanh 
hương, vị, xúc, pháp, 
mà làm bố thí. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát hãy nên 
bố thí như thế : 
không ở đâu cả. 
Tại sao như vậy, 
vì nếu Bồ tát 
không ở đâu cả 
mà làm bố thí 
thì được phước đức 
không thể lường được. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
không gian hướng đông 
có lường được không ? 
Không, bạch Thế tôn. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
không gian hướng nam, 
hướng tây hướng bắc, 
và cả bốn góc, 
cả trên cả dưới, 
có lường được không ? 
Càng không, bạch Ngài. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát bố thí 
mà không ở đâu 
thì được phước đức 
cũng y như thế 
không thể lường được. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát chỉ nên 
trú ở theo lời 
Như lai dạy đây. 
(7) 
(145-164) Trưởng lão Thiện hiện 
ông nghĩ thế nào, 
đối với Như lai, 
có thể hay không 
thấy bằng đặc tướng ? 
Không, bạch Thế tôn, 
không thể thấy Ngài 
bằng các đặc tướng ; 
tại sao như vậy, 
vì theo Ngài dạy 
thì các đặc tướng 
là phi đặc tướng. 
Đức Thế tôn bảo 
trưởng lão Thiện hiện, 
hễ có đặc tướng 
thì đặc tướng ấy 
toàn là giả dối, 
nếu thấy đặc tướng 
là phi đặc tướng 
thì thấy Như lai. 
(8) 
(165-234) Trưởng lão Thiện hiện ; 
bạch đức Thế tôn, 
có thể có ai 
nghe pháp thoại này 
mà sinh đức tin 
đúng chân lý không ? 
Đức Thế tôn dạy, 
đừng hỏi như vậy, 
trưởng lão Thiện hiện ; 
sau khi Như lai 
nhập niết bàn rồi, 
năm trăm năm sau, 
có ai giữ giới, 
làm phước, tu tuệ, 
thì với pháp thoại 
như thế này đây, 
có thể tin tưởng 
đúng với chân lý. 
Trưởng lão phải biết 
những người như vậy 
không chỉ gieo trồng 
gốc rễ điều lành 
nơi một đức Phật, 
nơi hai đức Phật, 
nơi ba bốn năm 
đức Phật mà thôi, 
mà đã gieo trồng 
gốc rễ điều lành 
ở nơi vô số 
ngàn vạn đức Phật. 
Những người như vậy 
mà được nghe đến 
pháp thoại thế này 
thì dầu đến nỗi 
chỉ một ý niệm 
tin tưởng trong sáng, 
Như lai cũng vẫn 
biết và thấy rõ 
họ thực hiện được 
vô lượng phước đức. 
Tại sao như vậy, 
vì những người này 
không còn có nữa 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả, 
không còn có nữa 
ý tưởng về pháp 
và về phi pháp. 
Nếu những người này 
còn có ý tưởng 
là còn ngã nhân 
chúng sinh thọ giả, 
còn ý tưởng pháp 
là còn ngã nhân, 
chúng sinh thọ giả, 
còn tưởng phi pháp 
là còn ngã nhân 
chúng sinh thọ giả. 
Vì lý do ấy, 
đừng nắm lấy pháp, 
lại càng đừng nên 
nắm lấy phi pháp. 
Do ý nghĩa này 
Như lai thường nói, 
các vị Tỷ kheo 
hãy nhận thức rằng 
pháp Như lai nói 
tựa như chiếc bè : 
pháp còn phải bỏ, 
huống chi phi pháp ? 
(9) 
(235-262) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
phải chăng Như lai 
được vô thượng giác ? 
phải chăng Như lai 
có sự thuyết pháp ? 
Trưởng lão thưa rằng 
kính bạch Thế tôn, 
theo con hiểu biết 
ý của Ngài nói, 
thì không thể có 
một pháp khẳng định 
để được mệnh danh 
là vô thượng giác, 
cũng không thể có 
một pháp khẳng định 
để được gọi là 
Thế tôn thuyết pháp. 
Tại sao như vậy, 
vì Pháp Ngài nói 
không thể nắm lấy 
không thể diễn tả, 
không phải là pháp 
không phải phi pháp 
lý do là vì 
hết thảy hiền thánh 
toàn do Vô vi 
biểu hiện khác biệt. 
(10) 
(263-300) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
có ai đem cho 
đủ hết bảy loại 
vàng ngọc chất đầy 
đại thiên thế giới, 
thì người cho ấy 
được phước nhiều không ? 
rất nhiều, bạch Ngài ; 
vì phước đức ấy 
Ngài đã nói là 
tính phi phước đức, 
thế nên Ngài nói 
phước đức rất nhiều. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
nhưng nếu có ai 
từ pháp thoại này 
tiếp nhận ghi nhớ 
dầu là chỉ được 
chỉnh cú bốn câu, 
và biết đem nói 
cho bao người khác, 
thì phước người ấy 
vẫn hơn người trước. 
Tại sao như vậy, 
vì lẽ, trưởng lão, 
hết thảy Phật đà 
cùng với Phật pháp 
- Pháp vô thượng giác 
của các Phật đà - 
toàn là xuất ra 
từ pháp thoại này. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
gọi là Phật pháp 
thì Như lai nói 
là phi Phật pháp, 
thế nên Như lai 
nói là Phật pháp. 
(11) 
(301-392) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
vị Tu đà hoàn 
có ý nghĩ rằng 
ta được đạo quả 
Tu đà hoàn chăng ? 
Trưởng lão thưa Ngài 
không, bạch Thế tôn ; 
tại sao như vậy, 
vì Tu đà hoàn 
là Vào dòng nước, 
thế nhưng thật ra 
không có cái gì 
nhập vào đâu cả : 
không nhập sắc thanh, 
hương, vị, xúc, pháp, 
nên được mệnh danh 
là Tu đà hoàn. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
vị Tư đà hàm 
có ý nghĩ rằng 
ta được đạo quả 
Tư đà hàm chăng ? 
Trưởng lão thưa Ngài 
không, bạch Thế tôn ; 
tại sao như vậy, 
vì Tư đà hàm 
là Một trở lại, 
thế nhưng thật ra 
không có cái gì 
một lần trở lại, 
nên được mệnh danh 
là Tư đà hàm. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
vị A na hàm 
có ý nghĩ rằng 
ta được đạo quả 
A na hàm chăng ? 
Trưởng lão thưa Ngài, 
không, bạch Thế tôn ; 
tại sao như vậy, 
vì A na hàm 
là Không trở lại, 
thế nhưng thật ra 
không có cái gì 
không còn trở lại, 
nên được mệnh danh 
là A na hàm. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
vị A la hán 
có ý nghĩ rằng 
ta được đạo quả 
A la hán chăng ? 
Trưởng lão thưa Ngài, 
không, bạch Thế tôn ; 
tại sao như vậy, 
vì lẽ thật ra 
không có cái gì 
là A la hán, 
nên được mệnh danh 
là A la hán. 
Kính bạch Thế tôn, 
nếu vị La hán 
nghĩ rằng mình được 
đạo quả La hán, 
thì như thế là 
chấp trước ngã nhân, 
chấp trước chúng sinh, 
chấp trước thọ giả. 
Bạch Ngài, Ngài nói 
trong số những người 
được định Không cãi, 
con là hơn hết, 
con là La hán 
ly dục bậc nhất ; 
nhưng con không có 
ý nghĩ mình là 
một vị La hán 
ly dục bậc nhất. 
Nếu con còn nghĩ 
mình là La hán, 
thì Ngài không nói 
Thiện hiện là người 
thích thú làm theo 
chánh định Không cãi ; 
vì con không còn 
làm theo gì cả, 
nên Ngài nói con 
theo định Không cãi. 
(12) 
(393-402) Đức Thế tôn bảo 
trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
Như lai xưa kia 
nơi đức Nhiên đăng, 
được pháp gì chăng ? 
Không, bạch Thế tôn ; 
nơi đức Nhiên đăng, 
thực sự Thế tôn 
không được pháp gì. 
(13) 
(403-426) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
phải chăng Bồ tát 
trang hoàng cõi Phật ? 
Không, bạch Thế tôn ; 
lý do là vì 
trang hoàng cõi Phật, 
sự trang hoàng ấy 
Thế tôn đã nói 
là phi trang hoàng, 
thế nên Ngài nói 
đó là trang hoàng. 
Do vậy, trưởng lão, 
Bồ tát đại sĩ 
hãy sinh cái tâm 
trong sạch như vầy : 
không ở nơi sắc 
mà sinh tâm ra, 
không ở nơi thanh, 
hương, vị, xúc, pháp, 
mà sinh tâm ra ; 
hãy đừng ở vào 
bất cứ chỗ nào 
mà sinh tâm ra. 
(14) 
(427-438) Trưởng lão Thiện hiện, 
ví dụ có người 
thân thể cao lớn 
như núi Tu di, 
ông nghĩ thế nào, 
thân ấy lớn không ? 
rất lớn, bạch Ngài ; 
tại sao, bởi vì 
Ngài nói thân lớn 
là phi thân lớn, 
thế nên Ngài nói 
đó là thân lớn. 
(15) 
(439-506) Trưởng lão Thiện hiện, 
giả thiết sông Hằng 
có bao nhiêu cát, 
thì mỗi hạt cát, 
là một sông Hằng, 
ông nghĩ thế nào, 
số cát tất cả 
sông Hằng như vậy 
nhiều hay không nhiều ? 
rất nhiều, bạch Ngài ; 
số lượng sông Hằng 
đã là vô số, 
huống chi số cát 
những sông Hằng ấy. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
với lời nói thật, 
Như lai hôm nay 
nói với trưởng lão : 
giả sử thiện nam 
hay thiện nữ nào 
đem hết bảy loại 
vàng ngọc chất đầy 
thế giới đại thiên 
nhiều như số cát 
những sông Hằng ấy 
mà làm bố thí, 
thì phước họ được 
là nhiều hay ít ? 
Trưởng lão kính thưa, 
rất nhiều, bạch Ngài. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu có thiện nam 
hay thiện nữ khác 
với pháp thoại này, 
tiếp nhận ghi nhớ 
dầu chỉ bốn câu, 
và biết đem nói 
cho bao người khác, 
thì phước người này 
hơn phước người trước. 
Thêm nữa, trưởng lão, 
chỗ nào giảng dạy 
pháp thoại như vầy, 
dầu chỉ bốn câu, 
trưởng lão cũng phải 
nhận thức chỗ ấy, 
tất cả thế giới 
chư thiên nhân loại 
và a tu la 
đều nên hiến cúng 
chùa tháp Như lai. 
Huống chi có người 
tiếp nhận ghi nhớ, 
đọc xét văn nghĩa, 
tụng được thuộc lòng, 
giảng nói cho người 
trọn pháp thoại này ; 
trưởng lão phải biết 
người ấy đạt được 
cái pháp tối thượng 
hiếm có bậc nhất, 
và những địa điểm 
người ấy giảng dạy 
pháp thoại như vầy 
là có Như lai 
hay có các vị 
đệ tử cao trọng. 
(16) 
(507-532) Vào lúc bấy giờ 
trưởng lão Thiện hiện 
bạch đức Thế tôn, 
pháp thoại như vầy 
nên gọi tên gì ? 
chúng con cần phải 
ghi nhớ thế nào ? 
Đức Thế tôn dạy, 
trưởng lão Thiện hiện, 
pháp thoại như vầy 
nên gọi tên là 
Kim cương bát nhã 
ba la mật đa, 
trưởng lão hãy nhớ 
pháp thoại như vầy 
qua danh hiệu ấy. 
Tại sao như vậy, 
trưởng lão Thiện hiện, 
bởi vì bát nhã 
ba la mật đa 
thì Như lai nói 
là phi bát nhã 
ba la mật đa, 
thế nên Như lai 
nói là bát nhã 
ba la mật đa. 
(17) 
(533-540) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
Như lai có sự 
thuyết pháp hay không ? 
Trưởng lão thưa Ngài, 
không, bạch Thế tôn, 
Thế tôn không có 
thuyết pháp gì cả. 
(18) 
(541-558) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
thế giới đại thiên 
có bao vi trần, 
số lượng nhiều không ? 
rất nhiều, bạch Ngài. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
những vi trần ấy, 
Như lai nói chúng 
là phi vi trần, 
thế nên Như lai 
nói là vi trần. 
Và bao thế giới, 
Như lai cũng nói 
những thế giới ấy 
là phi thế giới, 
thế nên Như lai 
nói là thế giới. 
(19) 
(559-572) Trưởng lão Thiện hiện 
trong ý của ông 
ông nghĩ thế nào, 
có thể hay không 
nhìn thấy Như lai 
bằng ba mươi hai 
đặc tướng siêu nhân ? 
Không, bạch Thế tôn ; 
tại sao như vậy, 
vì các đặc tướng 
thì Thế tôn nói 
là phi đặc tướng, 
thế nên Thế tôn 
nói là đặc tướng. 
(20) 
(573-586) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu có thiện nam 
hay thiện nữ nào 
đem thân mạng mình 
bằng cát sông Hằng 
mà bố thí cả, 
và có người khác 
với pháp thoại này 
tiếp nhận ghi nhớ 
dầu chỉ bốn câu, 
và đem giảng nói 
cho bao người khác, 
thì phước người này 
quá nhiều hơn nữa. 
(21) 
(587-662) Vào lúc bấy giờ 
trưởng lão Thiện hiện, 
nghe pháp thoại này 
lĩnh hội sâu xa, 
lòng đầy xúc cảm, 
rơi lụy mà khóc. 
Trưởng lão thưa rằng, 
thật quá hiếm có, 
kính bạch Thế tôn ; 
Ngài đã tuyên thuyết 
pháp thoại cực sâu. 
Từ khi có được 
con mắt tuệ giác 
cho đến ngày nay, 
con chưa nghe được 
pháp thoại như vầy. 
Bạch Ngài, có ai 
nghe pháp thoại này 
tin tưởng trong sáng 
và phát sinh được 
cái tuệ giác thật, 
thì biết người ấy 
đạt được công đức 
hiếm có bậc nhất. 
Kính bạch Thế tôn, 
tuệ giác thật ấy 
thì Ngài nói là 
phi tuệ giác thật, 
thế nên Ngài nói 
là tuệ giác thật. 
Kính bạch Thế tôn, 
hôm nay con được 
nghe pháp thoại này, 
tin tưởng lĩnh hội, 
tiếp nhận ghi nhớ, 
thì không khó mấy. 
Nhưng nếu tương lai, 
năm trăm năm sau 
người nào nghe được 
pháp thoại như vầy, 
tin tưởng, lĩnh hội, 
tiếp nhận, ghi nhớ, 
mới hiếm có nhất. 
Tại sao như vậy, 
bởi vì người ấy 
thì không còn có 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả Ố 
Ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả 
là phi ý tưởng : 
phi mọi ý tưởng 
thì thế gọi là 
chư Phật như lai. 
Đức Thế tôn dạy 
trưởng lão Thiện hiện, 
thật đúng như vậy : 
nếu có người này 
được nghe pháp thoại 
Bát nhã như vầy 
mà không kinh ngạc, 
cũng không sợ hãi, 
thì biết người ấy 
cực kỳ hiếm có. 
Tại sao, trưởng lão, 
bởi vì Bát nhã 
chính là tối thượng 
ba la mật đa, 
và Như lai nói 
cái pháp tối thượng 
ba la mật đa 
là phi tối thượng 
ba la mật đa, 
thế nên Như lai 
nói là tối thượng 
ba la mật đa. 
(22) 
(663-696) Trưởng lão Thiện hiện, 
cái pháp nhẫn nhục 
ba la mật đa, 
Như lai cũng nói 
là phi nhẫn nhục 
ba la mật đa, 
thế nên Như lai 
nói là nhẫn nhục 
ba la mật đa. 
Tại sao trưởng lão, 
vì như xưa kia, 
trong khi Như lai 
bị Ca lị vương 
cắt thịt khắp nơi 
tay chân Như lai, 
Như lai không có 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả. 
Nếu lúc bấy giờ 
Như lai còn có 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả 
thì phải sinh ra 
giận dữ oán hận. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Như lai lại nhớ 
trong thì quá khứ, 
có năm trăm đời 
Như lai đã làm 
tiên nhân Nhẫn nhục. 
Vào lúc bấy giờ, 
Như lai cũng không 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả. 
(23) 
(697-758) Vì lý do ấy, 
trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát thì phải 
rời mọi ý tưởng 
mà phát huy tâm 
vô thượng bồ đề ; 
đừng ở nơi sắc 
mà sinh tâm ra, 
đừng ở nơi thanh, 
hương, vị, xúc, pháp, 
mà sinh tâm ra. 
Hãy sinh cái tâm 
không ở đâu cả. 
Nếu tâm ở đâu 
thì chính như thế 
là phi trú ở. 
Vì lý do này, 
Như lai nói rằng 
Bồ tát thì phải 
không ở sắc, thanh, 
hương, vị, xúc, pháp, 
mà làm bố thí. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát thì vì 
ích lợi chúng sinh 
một cách khắp cả 
mà hãy bố thí 
theo cách như vậy. 
Vì Như lai nói 
ý tưởng chúng sinh 
là phi ý tưởng, 
Như lai cũng nói 
hết thảy chúng sinh 
là phi chúng sinh. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Như lai là người 
nói phải, nói chắc, 
nói như sự thật, 
nói không lừa đảo, 
nói không mâu thuẫn. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Pháp mà Như lai 
đã chứng ngộ được, 
cái Pháp như vậy 
không phải chắc chắn, 
không phải trống rỗng. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát nếu tâm 
ở nơi mọi thứ 
mà làm bố thí, 
thì như một người 
vào trong bóng tối, 
không còn thấy được 
một thứ gì hết ; 
Bồ tát nếu tâm 
không ở mọi thứ 
mà làm bố thí, 
thì như một người 
đã có mắt sáng, 
lại có ánh sáng 
mặt trời soi rõ, 
nên thấy đủ cả. 
(24) 
(759-776) Trưởng lão Thiện hiện, 
trong thì vị lai, 
nếu có thiện nam 
hay thiện nữ nào, 
đối với pháp thoại 
Bát nhã như vầy, 
tiếp nhận ghi nhớ, 
đọc xét văn nghĩa, 
tụng được thuộc lòng, 
nói cho người khác, 
thì thế là được 
Như lai sử dụng 
tuệ giác Như lai 
mà biết rất rõ, 
và thấy rất rõ, 
rằng người như vậy 
ai cũng đạt được 
vô lượng công đức. 
(25) 
(777-848) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu có thiện nam 
hay thiện nữ nào 
buổi sáng đã đem 
hằng sa thân mạng 
mà bố thí cả, 
buổi trưa cũng đem 
hằng sa nhân mạng 
mà bố thí nữa, 
buổi chiều lại đem 
hằng sa nhân mạng 
mà bố thí luôn, 
và sự bố thí 
thân mạng như vậy 
làm đến trăm ngàn 
vạn ức thời kỳ ; 
và có người khác 
nghe pháp thoại này, 
trong lòng tin tưởng 
chứ không đối kháng, 
thì phước người này 
hơn phước người trước, 
huống chi có người 
sao chép ấn hành 
tiếp nhận ghi nhớ, 
đọc xét văn nghĩa, 
tụng được thuộc lòng, 
nói cho người khác. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
chính yếu mà nói 
thì bài pháp thoại 
Bát nhã như vầy 
có những công đức 
ngoài tầm nghĩ bàn, 
ước lượng, đối chiếu, 
siêu việt giới hạn ; 
Như lai nói cho 
những người đi theo 
giáo pháp đại thừa, 
nói cho những người 
đi theo giáo pháp 
đại thừa tối thượng. 
Ai có năng lực 
tiếp nhận ghi nhớ, 
đọc xét văn nghĩa, 
tụng được thuộc lòng, 
trình bày phong phú 
cho bao người khác, 
thì chính Như lai 
biết rõ người ấy, 
thấy rõ người ấy, 
đạt được công đức 
không thể ước lượng, 
không thể đối chiếu, 
không có giới hạn, 
ngoài tầm nghĩ bàn. 
Những người như vậy 
có thể gánh vác 
tuệ giác vô thượng 
của ta, Như lai. 
Tại sao như thế, 
trưởng lão Thiện hiện, 
bởi vì những ai 
ưa pháp tiểu thừa, 
vẫn còn ngã nhân, 
chúng sinh thọ giả, 
thì với pháp này 
không thể lắng nghe, 
tiếp nhận ghi nhớ, 
đọc xét văn nghĩa, 
tụng được thuộc lòng, 
nói cho người khác. 
(26) 
(848-862) Trưởng lão Thiện hiện, 
bất cứ chỗ nào, 
hễ có bản kinh 
Kim cương bát nhã, 
thì cả thế giới 
chư thiên, nhân loại 
và a tu la, 
đều nên hiến cúng. 
Nên biết chỗ ấy 
chính là chùa tháp 
tôn thờ Như lai ; 
hãy lạy, đi nhiễu, 
tung rãi các loại 
bông hoa, hương liệu. 
(27) 
(863-878) Thêm nữa, trưởng lão, 
bất cứ thiện nam 
hay thiện nữ nào 
học hỏi ghi nhớ, 
nghiên cứu, tụng thuộc 
kinh Kim cương này 
mà bị khinh dễ, 
thì biết người ấy 
tội ác đời trước 
đáng sa chỗ dữ, 
nhưng vì đời này 
bị người khinh dễ 
thì tội ác đó 
tiêu tan hết cả, 
người ấy sẽ được 
tuệ giác vô thượng. 
(28) 
(879-934) Trưởng lão Thiện hiện, 
Như lai nhớ lại 
quá khứ vô số 
thời kỳ vô số, 
trước khi Như lai 
gặp đức Nhiên đăng, 
thì đã gặp được 
tám trăm bốn ngàn 
vạn ức trăm triệu 
chư Phật như lai, 
đối với Ngài nào 
Như lai cũng đồng 
thừa sự hiến cúng 
chứ không bỏ qua. 
Nhưng nếu có ai 
ở trong thời kỳ 
cuối cùng sau này, 
mà có năng lực 
học hỏi, ghi nhớ, 
nghiên cứu tụng thuộc 
bản kinh Kim cương 
bát nhã này đây, 
thì bao công đức 
người ấy đạt được, 
công đức Như lai 
phụng sự chư Phật 
không bằng phần trăm, 
phần ngàn vạn ức, 
đến nỗi toán pháp 
và ví dụ nữa, 
cũng không bằng được 
một phần nào cả. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu có thiện nam 
hay thiện nữ nào 
ở trong thời kỳ 
cuối cùng sau này, 
mà có khả năng 
tiếp nhận, ghi nhớ, 
nghiên cứu, tụng thuộc 
bản kinh Kim cương 
bát nhã như vầy, 
bao nhiêu công đức 
mà họ đạt được, 
nếu Như lai nói 
một cách đầy đủ, 
thì tất có kẻ 
nghe mà nổi khùng, 
bối rối, hoài nghi, 
không thể tin được. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
phải nhận thức rằng 
ý nghĩa Kim cương 
không thể nghĩ bàn, 
hiệu quả cũng vậy 
không thể nghĩ bàn. 
(29) 
(935-970) Vào lúc bấy giờ 
trưởng lão Thiện hiện 
kính bạch Thế tôn, 
thiện nam thiện nữ 
đã phát tâm nguyện 
vô thượng bồ đề, 
thì phải làm sao 
để ở tâm ấy ? 
và phải làm sao 
để sửa tâm mình ? 
Đức Thế tôn dạy, 
trưởng lão Thiện hiện, 
thiện nam thiện nữ 
phát tâm bồ đề, 
thì sửa tâm mình 
bằng tuệ giác này : 
ta phải làm cho 
hết thảy chúng sinh 
được niết bàn rồi 
mà thật không thấy 
một chúng sinh nào 
được niết bàn cả. 
Lý do là vì 
Bồ tát mà có 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả, 
thì như thế là 
không phải Bồ tát. 
Tại sao như vậy, 
trưởng lão Thiện hiện, 
bởi vì thật ra 
không có pháp gì 
là người phát tâm 
vô thượng bồ đề. 
(30) 
(971-1042) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
nơi đức Nhiên đăng, 
phải chăng Như lai 
có một pháp gì 
gọi là đạt được 
vô thượng bồ đề ? 
Không, bạch Thế tôn ; 
theo chỗ con hiểu 
ý nghĩa đã được 
Thế tôn dạy cho 
thì khi Ngài ở 
nơi đức Nhiên đăng, 
không có pháp gì 
gọi là đạt được 
vô thượng bồ đề. 
Đức Thế tôn dạy, 
đúng vậy, Thiện hiện, 
đúng là không có 
pháp gì gọi là 
Như lai đạt được 
vô thượng bồ đề. 
Nếu có pháp gì 
gọi là Như lai 
đạt được tuệ giác 
vô thượng bồ đề, 
thì đức Nhiên đăng 
đã không ghi nhận, 
rằng trong tương lai 
ông thành Phật đà, 
danh hiệu gọi là 
Thích ca mâu ni ; 
vì thật không có 
pháp gì gọi là 
Như lai đạt được 
vô thượng bồ đề, 
nên đức Nhiên đăng 
mới ghi nhận cho, 
bằng cách nói rằng 
ông thành Phật đà 
danh hiệu gọi là 
Thích ca mâu ni Ố 
tại sao như vậy ? 
vì chữ Như lai 
chính là nghĩa Như 
của tất cả pháp. 
Nếu có ai nói 
Như lai đạt được 
vô thượng bồ đề, 
thì nói như vậy 
là không chính xác, 
bởi vì, trưởng lão, 
thật ra không có 
pháp gì gọi là 
Như lai đạt được 
vô thượng bồ đề, 
sự đạt được ấy 
không phải chắc chắn, 
không phải trống rỗng. 
Vì lý do này, 
Như lai tuyên ngôn 
rằng tất cả pháp 
toàn là Phật pháp. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
tất cả pháp ấy 
Như lai đã nói 
phi tất cả pháp, 
nên Như lai nói 
là tất cả pháp. 
(31) 
(1043-1068) Trưởng lão Thiện hiện, 
ví như có người 
thân thể cao lớn... 
Trưởng lão Thiện hiện 
liền bạch Thế tôn, 
thân cao lớn ấy 
thì Ngài đã nói 
phi thân cao lớn, 
thế nên Ngài nói 
là thân cao lớn. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát cũng vậy : 
Bồ tát mà nói 
ta phải làm cho 
vô số chúng sinh 
dều được niết bàn, 
thì không được gọi 
là vị Bồ tát ; 
trưởng lão Thiện hiện, 
bởi vì thật ra 
không có pháp gì 
gọi là Bồ tát. 
Vì thế Như lai 
nói tất cả pháp 
không phải ngã nhân 
chúng sinh thọ giả. 
(32) 
(1069-1086) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu Bồ tát nói 
ta phải trang hoàng 
cõi Phật của ta, 
thì không được gọi 
là vị Bồ tát. 
Tại sao, trưởng lão, 
trang hoàng cõi Phật 
thì Như lai nói 
là phi trang hoàng, 
thế nên Như lai 
nói là trang hoàng. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát thấu triệt 
về sự vô ngã, 
Như lai mới nói 
vị ấy đích thực 
là vị Bồ tát. 
(33) 
(1087-1138) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
có đúng Như lai 
hiện có mắt thịt, 
mắt trời phải không ? 
Phải, bạch Thế tôn, 
Ngài có mắt thịt 
và có mắt trời. 
Có đúng Như lai 
hiện có mắt tuệ, 
mắt pháp phải không ? 
Phải, bạch Thế tôn, 
Ngài có mắt tuệ 
và có mắt pháp. 
Như lai hiện có 
mắt Phật phải không ? 
Phải, bạch Thế tôn, 
Ngài có mắt Phật. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
cát trong sông Hằng 
Như lai cũng nói 
là cát phải không ? 
Phải, Ngài nói cát. 
Ông nghĩ thế nào, 
có bao nhiêu cát 
trong một sông Hằng 
thì có sông Hằng 
bằng số cát ấy, 
và những cõi Phật 
bằng với số cát 
những sông Hằng này 
thì nhiều hay không ? 
Rất nhiều, bạch Ngài. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
bao nhiêu tâm tưởng 
tất cả chúng sinh 
trong những cõi Phật 
được nói như vậy, 
Như lai biết hết. 
Tại sao, trưởng lão, 
Như lai nói rằng 
bao tâm tưởng ấy 
là phi tâm tưởng, 
thế nên Như lai 
nói là tâm tưởng : 
Tâm tưởng quá khứ 
không thể nhận được, 
tâm tưởng hiện tại 
không thể nhận được, 
tâm tưởng vị lai 
không thể nhận được. 
(34) 
(1139-1156) Trưởng lão Thiện hiện, 
giả sử có ai 
đem hết vàng ngọc 
đầy cõi đại thiên 
mà bố thí cả, 
người này vì thế 
được phước nhiều không ? 
Rất nhiều, bạch Ngài, 
người này vì thế 
được phước rất nhiều. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu phước có thật 
thì Như lai đã 
không nói phước nhiều, 
nhưng vì phước ấy 
thật là phi phước, 
thế nên Như lai 
nói là phước nhiều. 
(35) 
(1157-1196) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
có thể hay không 
nhìn thấy Như lai 
bằng cái sắc thân 
toàn hảo đặc tướng ? 
Không, bạch Thế tôn, 
không nên nhìn Ngài 
bằng cái sắc thân 
toàn hảo đặc tướng. 
Tại sao như vậy, 
vì cái sắc thân 
toàn hảo đặc tướng 
thì Thế tôn nói 
là phi sắc thân 
toàn hảo đặc tướng, 
đó là lý do 
tại sao Thế tôn 
nói là sắc thân 
toàn hảo đặc tướng. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
có thể hay không 
nhìn thấy Như lai 
bằng các đặc tướng 
toàn hảo tất cả ? 
Không, bạch Thế tôn, 
không nên nhìn Ngài 
bằng các đặc tướng 
toàn hảo tất cả. 
Tại sao như vậy, 
vì các đặc tướng 
toàn hảo tất cả 
thì Thế tôn nói 
là phi đặc tướng 
toàn hảo tất cả, 
đó là lý do 
tại sao Thế tôn, 
nói là đặc tướng 
toàn hảo tất cả. 
(36) 
(1197-1216) Trưởng lão Thiện hiện, 
đừng nói Như lai 
có cái ý nghĩ 
Như lai thuyết pháp. 
Đừng nói như vậy. 
Lý do tại sao, 
vì nói Như lai 
có sự thuyết pháp 
thì thế chính là 
phỉ báng Như lai. 
Nói thế tức là 
không khéo lĩnh hội 
ý nghĩa đã được 
Như lai tuyên thuyết. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
gọi là thuyết pháp 
là thật không có 
pháp gì để thuyết, 
như thế mới được 
gọi là thuyết pháp. 
(37) 
(1217-1234) Lúc ấy Thiện hiện, 
người lấy tuệ giác 
mà làm tính mạng, 
kính bạch Thế tôn, 
có thể có ai 
trong thì vị lai 
nghe Pháp như vầy 
mà tin tưởng không ? 
Đức Thế tôn dạy, 
những người như vậy 
không phải chúng sinh 
hay không chúng sinh ; 
tại sao, trưởng lão, 
gọi là chúng sinh 
thì Như lai nói 
là phi chúng sinh, 
vì thế Như lai 
gọi là chúng sinh. 
(38) 
(1235-1264) Trưởng lão Thiện hiện, 
kính bạch Thế tôn, 
Thế tôn đạt được 
vô thượng bồ đề, 
thật ra là sự 
phi đạt được chăng ? 
Đúng, đúng như vậy, 
trưởng lão Thiện hiện ; 
Như lai đối với 
vô thượng bồ đề 
không có chút gì 
gọi là đạt được 
nên được gọi là 
vô thượng bồ đề. 
Thêm nữa, trưởng lão, 
Pháp thì đồng đẳng, 
không bất đồng đẳng, 
thế nên gọi là 
vô thượng bồ đề : 
không có ngã nhân 
chúng sinh thọ giả 
mà làm pháp lành, 
thế thì đạt được 
vô thượng bồ đề. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
gọi là pháp lành 
thì Như lai nói 
là phi pháp lành, 
thế nên Như lai 
gọi là pháp lành. 
(39) 
(1265-1282) Trưởng lão Thiện hiện, 
có người đem cho 
bảy loại vàng ngọc 
chất đống bằng với 
những núi Tu di 
trong cõi đại thiên, 
và có người khác 
tiếp nhận ghi nhớ 
dầu chỉ bốn câu 
bản kinh Bát nhã 
ba la mật này, 
và nói cho người, 
thì phước người trước 
không bằng phần trăm, 
phần ngàn vạn ức, 
toán pháp, ví dụ, 
cũng không bằng được 
một phần nào cả. 
(40) 
(1283-1308) Trưởng lão Thiện hiện, 
các vị đừng nói 
Như lai nghĩ rằng 
Như lai giải thoát 
các loại chúng sinh ; 
trưởng lão Thiện hiện, 
đừng nghĩ như vậy, 
vì thật không có 
một chúng sinh nào 
Như lai giải thoát. 
Nếu có chúng sinh 
Như lai giải thoát, 
thì thế chính là 
Như lai đã có 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
ý tưởng về ngã 
thì Như lai nói 
phi ý tưởng ngã, 
nhưng người tầm thường 
thì bảo là ngã. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
người tầm thường ấy 
Như lai nói là 
người phi tầm thường. 
(41) 
(1309-1348) Trưởng lão Thiện hiện, 
ông nghĩ thế nào, 
phải chăng có thể 
nhìn thấy Như lai 
bằng ba mươi hai 
đặc tướng siêu nhân ? 
Kính bạch Thế tôn, 
theo chỗ con hiểu 
nghĩa của Ngài dạy, 
không thể nhìn Ngài 
bằng ba mươi hai 
đặc tướng siêu nhân. 
Đức Thế tôn dạy, 
trưởng lão Thiện hiện, 
thật đúng như vậy, 
bởi vì nếu nhìn 
ba mươi hai nét 
đặc tướng siêu nhân 
mà cho có thể 
nhìn thấy Như lai 
thì Chuyển luân vương 
cũng là Như lai. 
Thế nên không thể 
nhìn thấy Như lai 
bằng ba mươi hai 
đặc tướng siêu nhân ; 
hãy nhìn Như lai 
bằng cách nhìn thấy 
tất cả đặc tướng 
là phi đặc tướng. 
Bãy giờ Thế tôn 
nói chỉnh cú này : 
"Nếu đem sắc tướng 
nhìn thấy Như lai, 
hoặc đem âm thanh 
nhận thức Như lai, 
thì những người ấy 
đã đi lạc đường, 
không còn có thể 
thấy biết Như lai". 
(42) 
(1349-1360) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu ông nghĩ rằng 
Như lai không do 
đặc tướng toàn hảo 
mà được tuệ giác 
vô thượng bồ đề, 
thì này trưởng lão, 
đừng nghĩ như vậy, 
rằng ta, Như lai, 
không do đặc tướng 
toàn hảo mà được 
vô thượng bồ đề. 
(43) 
(1361-1372) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu ông nghĩ rằng 
những người phát tâm 
vô thượng bồ đề 
nói rằng các pháp 
là tiêu diệt hẳn, 
thì đừng nghĩ thế, 
tại sao, bởi vì 
những người phát tâm 
vô thượng bồ đề 
đối với các pháp 
không nói tiêu diệt. 
(44) 
(1373-1400) Trưởng lão Thiện hiện, 
một vị Bồ tát 
đem cho tất cả 
bảy loại vàng ngọc 
chất đầy thế giới 
như cát sông Hằng ; 
vị Bồ tát khác 
biết tất cả pháp 
toàn là vô ngã, 
thành được sức Nhẫn, 
thì Bồ tát này 
hơn Bồ tát trước. 
Lý do là vì, 
trưởng lão Thiện hiện, 
Bồ tát thì không 
tiếp nhận phước đức. 
Trưởng lão Thiện hiện 
kính bạch Thế tôn, 
tại sao Bồ tát 
không nhận phước đức 
Bởi vì, Thiện hiện, 
Bồ tát làm hết 
mọi sự phước đức, 
thế nhưng không nên 
tham đắm phước đức, 
Như lai do vậy 
nói là không nhận 
mọi sự phước đức. 
(45) 
(1401-1412) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu nói Như lai 
có đến, có đi, 
có ngồi, có nằm, 
thì người nói ấy 
không hiểu ý nghĩa 
Như lai đã nói. 
Tại sao như vậy, 
bởi vì Như lai 
không đến từ đâu, 
không đi về đâu, 
nên gọi Như lai. 
(46) 
(1413-1530) Trưởng lão Thiện hiện, 
có ai nghiền nát 
thế giới đại thiên 
thành ra vi trần, 
thì ông nghĩ sao, 
những vi trần ấy 
là nhiều hay ít ? 
Rất nhiều, bạch Ngài. 
Tại sao, bởi vì 
những vi trần ấy 
nếu là thật có, 
thì Ngài không nói 
là những vi trần Ố 
Thế nhưng vi trần 
thì Ngài đã nói 
là phi vi trần, 
do đó Ngài nói 
là những vi trần. 
(47) 
(1069-1086) Và bạch Thế tôn, 
cái mà Ngài nói 
thế giới đại thiên 
là phi thế giới, 
vì thế nên được 
gọi là thế giới. 
Tại sao như vậy, 
bởi vì nếu nói 
thế giới thật có, 
thì đó chỉ là 
ý tưởng hợp nhất Ố 
Ý tưởng hợp nhất 
thì Ngài nói phi 
ý tưởng hợp nhất, 
nên được gọi là 
ý tưởng hợp nhất. 
Đức Thế tôn dạy, 
trưởng lão Thiện hiện, 
ý tưởng hợp nhất 
thì không là gì 
để mà nói cả, 
nhưng người tầm thường 
đam mê dính mắc 
cái sự như vậy. 
(48) 
(1455-1478) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu có ai nói 
Thế tôn nói về 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả, 
thì này trưởng lão, 
ông nghĩ thế nào, 
người đó có hiểu 
ý nghĩa Như lai 
đã nói hay không ? 
Không, bạch Thế tôn, 
người ấy không hiểu 
ý nghĩa đã được 
Thế tôn nói ra. 
Lý do tại sao, 
vì Thế tôn nói 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả 
thì tức là phi 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả, 
thế nên gọi là 
ý tưởng ngã nhân 
chúng sinh thọ giả. 
(49) 
(1479-1494) Trưởng lão Thiện hiện, 
những người phát tâm 
vô thượng bồ đề, 
thì với các pháp 
hãy biết như vậy, 
hãy thấy như vậy, 
tin tưởng, lĩnh hội 
cũng là như vậy : 
đừng nên trú ở 
nơi ý tưởng pháp. 
Trưởng lão Thiện hiện, 
nói ý tưởng pháp 
thì Như lai nói 
phi ý tưởng pháp, 
vì thế mới gọi 
là ý tưởng pháp. 
(50) 
(1495-1512) Trưởng lão Thiện hiện, 
nếu có người nào 
đem cho tất cả 
bảy loại vàng ngọc 
chất đầy vô lượng 
vô số thế giới, 
và có người khác, 
không kể thiện nam 
hay là thiện nữ, 
đối với pháp thoại 
Bát nhã như vầy, 
tiếp nhận ghi nhớ, 
nghiên cứu tụng thuộc, 
diễn tả cho người, 
thì dầu chỉ được 
chỉnh cú bốn câu, 
phước họ đạt được 
vẫn hơn người trước. 
(51) 
(1513-1528) Diễn tả cho người 
bằng cách thế nào ? 
Bằng cách đừng nắm 
ý tưởng về pháp, 
mà như sự Như 
chứ không dao động. 
Tại sao mà phải 
diễn tả cách ấy ? 
Bởi vì tất cả 
các pháp hữu vi 
toàn là giống như 
chiêm bao, ảo thuật, 
bóng nước, ảnh tượng, 
sương mai, điện chớp ; 
rất cần phải có 
cái nhìn như vậyỂ. 
(52) 
(1529-1344) Khi đức Thế tôn 
tuyên thuyết hoàn tất 
bản kinh Kim cương 
bát nhã này rồi, 
trưởng lão Thiện hiện, 
các vị tỷ kheo 
và tỷ kheo ni, 
những cận sự nam 
và cận sự nữ, 
toàn thể thế giới 
chư thiên, nhân loại, 
và a tu la, 
được nghe những điều 
Thế tôn tuyên thuyết, 
ai cũng hoan hỷ, 
tín thọ, phụng hành.

Hồi hướng

Nghĩa lý kinh Kim cương 
là ngoài tầm nghĩ bàn, 
phước đức kinh Kim cương 
cũng siêu việt như vậy. 
Nay con được tụng niệm 
cầu nguyện cùng chúng sinh 
ở trong cảnh giới này 
mà thấy phi cảnh giới, 
và chính nơi thân này 
mà thấy là Phật thân. 
Nam mô bổn sư Thích ca mâu ni thế tôn (3 lần) 
Kính lạy đức Thích ca mâu ni thế tôn, cùng hết thảy Phật bảo. Kính lạy kinh Kim cương bát nhã ba la mật, cùng hết thảy Pháp bảo. Kính lạy tôn giả Thiện hiện, cùng hết thảy tăng bảo.